Smits is operationeel directeur bij logistiek dienstverlener Kivits Drunen. Daarnaast is zij voorzitter van de stuurgroep Midpoint Brabant Smart Logistics. Samen met Twan van Lankveld, programmamanager bij dit samenwerkingsverband, behartigt zij de belangen van de logistieke sector in Midden-Brabant, een regio die de afgelopen jaren de eer smaakte dat het vier keer achtereen werd uitgeroepen tot Logistieke Hotspot nummer 1 van Nederland.
1) Een mooi resultaat, maar welke andere logistieke hotspots zijn ook kansrijk?
Smits: “Over andere regio’s wil ik het niet echt hebben. Ik ga deze vraag beantwoorden in de zin van: wat zijn de algemene delers, zowel in kansen en pijnpunten? Zo wil de Rijksoverheid bijvoorbeeld meer sturing op de XXL-terreinen. Maar je kunt wel ergens in Drenthe een XXL-distributiecentrum in een weiland neerzetten omdat daar nog veel grond is, maar zo’n project is dan niet meteen kansrijk. Wat maakt ons zo succesvol? De balans tussen de beschikbaarheid van grond, de goede samenwerking met overheden, het arbeidspotentieel, het aanbod van opleidingen en uiteraard onze goede verbindingen en strategische ligging tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen en het Europese achterland.”
2) Waar liggen al heel lang kansen in jullie regio en komen die ook van de grond?
Smits: “Hoewel er nog best grond beschikbaar is en komt in Waalwijk dankzij de opeenvolgende fases van bedrijventerrein Haven, is dat een stuk minder het geval in Tilburg. Dat belemmert onze groei enigszins. Tegelijkertijd zeggen we ook: we hoeven als sector niet heel veel meer vierkante meters erbij.
We hoeven als sector niet heel veel meer vierkante meters erbij”
Wat we vooral willen is slimmer en duurzamer kunnen bouwen. Waar we daarbij onder andere keihard tegenaan lopen is de beperkte capaciteit op het stroomnet.”
Van Lankveld: “Veel bedrijven hebben hier nu al zonnepanelen op hun bedrijfspanden in gebruik. Ingeschat wordt dat van de hoeveelheid duurzame (zonne-)energie die op het moment geproduceerd wordt via panelen op bedrijfspanden in de regio, 65 procent door de logistieke sector geleverd wordt. Veel bedrijven willen nog (meer) panelen plaatsen, maar krijgen niet de vereiste vergunningen om energie te kunnen opwekken. De hoeveelheid te produceren energie, inclusief niet logistieke panden, kan dan ook nog flink groter worden als die mogelijkheid er wel zou zijn.”
Het laatste grote nieuwe bedrijventerrein in Tilburg is Wijkevoort, dat nu nog vanwege bezwaarschriften bij de Raad van State ligt. De gemeenteraad heeft ermee ingestemd dat dit gebied een campus wordt voor kennisintensieve bedrijven in de maakeconomie en slimme en schone logistiek.
3) Tilburg biedt ruimte aan 'logistiek' op Wijkevoort, op voorwaarde dat vestigers volledig duurzaam zijn en passen in het lokale ecosysteem. Hoe kijken jullie daar tegenaan?
Van Lankveld: “Dat juichen wij toe, want uiteindelijk wil je bedrijven in de regio die nauw verbonden zijn met opleidingen en kennisinstellingen, met het hele ecosysteem dat er is. Die zijn niet footloose en werken mee aan innovatie.”
Smits: “Wat we juist niet willen, is dat een grote projectontwikkelaar een enorm gebouw neerzet, waardoor in een klap veel grond op is en de eindgebruiker geen enkele binding heeft met de regio en geen toegevoegde waarde levert.
Logistiek is kennelijk altijd het kwalijkste jongetje van de klas”
Verdozing? Die geldt niet alleen voor de logistiek, dat kan ook komen door een grote productiehal neer te zetten voor een metaalbedrijf. Gek genoeg wordt het verband nooit gelegd met de industrie, maar is logistiek kennelijk altijd het kwalijkste jongetje van de klas als het om verdozing gaat.”
Volgens Bas van der Pol (D66), de Tilburgse wethouder Stedelijke Ontwikkeling en Economie, is nog zo’n 40 hectare voor brownfield herontwikkeling noodzakelijk. Daarom werkt Tilburg aan een integraal revitaliseringsprogramma voor bestaande bedrijventerreinen om deze te verdichten, verduurzamen en ook te vernieuwen.
4) Hoe is Midpoint-Brabant bij dit programma betrokken?
Smits : “We hebben onlangs met Midpoint Smart Logistics onder begeleiding van bureau Stec verschillende brainstormsessies gedaan om geschikte projecten te vinden voor de revitalisering door bijvoorbeeld meerlaags te bouwen. Alleen het lastige blijft in deze fase dat dergelijke projecten bedrijfseconomisch gezien vaak nog niet rond te rekenen zijn. Dus daar zal de overheid voorlopig nog zeker een heel actieve rol moeten houden door bijvoorbeeld iets aan de grondkosten te doen.”
Midden in deze verkiezingsstrijd publiceerde de provincie Noord-Brabant afgelopen week het voorbereidingsbesluit dat grootschalige logistiek vastgoedontwikkelingen groter dan drie hectare verboden worden in heel de provincie Noord-Brabant met uitzondering van specifieke locaties waarover provincie en gemeenten regionale afspraken hebben gemaakt.
5) Hoe pakt dit voorbereidingsbesluit uit voor Midden-Brabant?
Van Lankveld: “Als je het feitelijk bekijkt dan blijft de grootschalige logistiek op veel terreinen mogelijk, ook in deze regio. Alleen wat minder. Je kunt er nu eenmaal niet omheen dat de ruimte schaars is. De logistiek is niet de enige sector met een ruimtevraag.”
Feitelijk gezien blijft grootschalige logistiek op veel terreinen mogelijk, ook in deze regio”
Smits: “Ik kan me voorstellen dat projectontwikkelaars bezwaren hebben omdat het beperkingen opwerpt. Tegelijkertijd vind ik het heel goed dat de overheid zegt: wij willen weten wie de eindgebruiker is. En daar gaan we criteria aan hangen.”
6) Waar liggen in deze regio uitdagingen op het gebied van infrastructuur?
Van Lankveld: “Dan moet we het over de multimodale infrastructuur hebben. Die is van groot belang voor deze regio. We besparen jaarlijks zo’n 23 miljoen wegkilometers en 20.000 ton CO₂ door gebruik te maken van water en spoor in plaats van de weg. De terminalcapaciteit in de regio loopt tegen haar grenzen aan en er bestaan knelpunten op de vaarwegen. Dat is niet alleen hier zo, maar op meer plekken in Brabant.
De terminalcapaciteit in de regio loopt tegen haar grenzen aan”
We hebben in Waalwijk de uitdaging dat de binnenvaartterminal verplaatst moet worden, zodat de capaciteit verder opgeschaald kan worden. Een enorm lang vergunningentraject, dat nog steeds niet afgerond is. Terwijl in Tilburg de kanaalverbinding tussen de beide terminals verbeterd moet worden. Wat het onder andere zo complex maakt, is dat zowel lokale, regionale en nationale partijen betrokken zijn bij vaarwegen en infrastructuur, waardoor het niet altijd de juiste prioriteit en aandacht krijgt. Daar moet echt vaart gemaakt worden.”
7) Waar moet de (provinciale) overheid echt stappen in zetten?
Smits: “De samenwerking in deze regio tussen bedrijfsleven en overheid is een voorbeeld voor heel Nederland. Toch kan aan de proactieve opstelling van de overheid ook in deze regio nog best het een en ander verbeteren. Politiek en het openbaar bestuur moeten sowieso meer vanuit de bedrijven gaan denken, dan zou de kwalitatieve economische groei en verduurzaming ten goede komen.
Politiek en het openbaar bestuur moeten meer vanuit de bedrijven gaan denken”
Ze kunnen bijvoorbeeld in die 'XXL-programma’s' wel vakjes intekenen in weilanden, waar de grootschalige logistiek moet komen, maar dan zullen de mensen die er gaan werken ook ergens moeten wonen. Je zult bijvoorbeeld ook de woningnood moeten oplossen. Als een onderneming bijvoorbeeld zelf woonruimte wil faciliteren voor haar medewerkers, door woningen te kopen om arbeidsmigranten te huisvesten, wordt dat door regelgeving nagenoeg onmogelijk gemaakt.”
