U heeft twijfels bij de waarde van een businesscase?
“De omgeving verandert razendsnel. Wie had een jaar terug kunnen bedenken dat wij nu midden in een oorlog in de Oekraïne zitten. Laat staan dat wij de gevolgen daarvan in kaart hadden. Dat staat niet in een businesscase. Een pandemie als corona ook niet. Kortom, wie weet hoe de wereld er over vijf jaar uitziet? Uiteraard kun je scenario-analyses doen en op die manier iets over de toekomst zeggen. Maar het idee dat een businesscase nodig is voor een strategische beslissing over de keuze van bijvoorbeeld een IT-systeem is eigenlijk een beetje armoedig. Vanuit mijn achtergrond als econometrist kan ik je zo een positieve uitkomst voorrekenen. Het is maar wat je erin stopt. Vaak is het ‘how to ly with mathematics’.”
Hoe moet het dan wel?
“Voor mij zou het veel meer moeten gaan over strategische factoren. Als de toekomst niet is te voorspellen – en in toenemende mate is dat zo – moet je als bedrijf werken vanuit een strategische visie. Wat wil je als organisatie bereiken, waar sta je voor, waarin wil je je onderscheiden, met welke ketenpartners doe je dat, welke klantwaarden streef je na… Niet bijvoorbeeld blockchain gaan doen omdat het toevallig op je pad komt, maar juist omdat je er een duidelijk idee bij hebt. In plaats van over een businesscase heb je het dan over een strategisch businessmodel. Een investering in een IT-systeem past dan in die visie te ja of te nee.”
Ziet u dat om u heen ook daadwerkelijk gebeuren?
“Mijn constatering is helaas dat veel organisaties leiden aan strategische armoede. Die denken helemaal niet na over een strategische visie, maar opereren primair op de korte termijn. Eerst maar weer de volgende crisis overleven. Kijk ook naar de overheid. Onze minister-president noemt visie een olifant in de kamer die het uitzicht belemmert. Dat gaat heel lang goed, maar op een gegeven moment komen alle problemen tegelijk omhoog.”
Wat is de betekenis van digitaliseren in dit geheel?
“Allereerst is digitaliseren een middel, geen strategie. Maar dat gezegd hebbende is digitaliseren echt fantastisch. Door data te verzamelen en te combineren, kun je als bedrijf optimaliseren en dus goedkoper werken. Tegelijkertijd creëert digitalisering transparantie. Dat maakt een bedrijf wendbaar. In wat wij tegenwoordig een VUCA-omgeving noemen (volatility, uncertainty, complexity, ambiguity) wordt dat steeds belangrijker. Het dankzij digitaliseren kunnen combineren van flexibiliteit en lagere kosten is echt een doorbraak. In het verleden kon je niet én flexibel én goedkoper zijn. Flexibiliteit was per definitie duurder. Digitalisering heeft dat veranderd. Het punt is ook hier dat je als bedrijf moet weten wat je wilt bereiken. Wil je wendbaar zijn en goedkoper? Of heb je hele andere plannen? ‘Start with the end in mind’, zei Stephen Covey altijd al. Welke klantwaarden streef je na? Te vaak zie ik bedrijven een softwarepakket kopen zonder te hebben nagedacht over hun strategie.”
Logistiek noemt men wel de kunst van het slim organiseren”
Wat is voor u dus de crux?
“Logistiek noemt men wel de kunst van het slim organiseren. ‘Kunst’ vind ik mooi gevonden, dat laat zich niet uitrekenen. Volgens mij gaat het daar namelijk niet om; het gaat om de visie, de strategie van een bedrijf. Uiteraard moet je rekenen en data verzamelen zoveel als mogelijk. Vaar als bedrijf echter niet blind op die businesscase vol met onzekerheden. Ik was zelf een rekenaar, maar geloof niet meer zo in rekenen. Je moet het zeker blijven doen, maar het is niet zo dat de uitkomst per se de waarheid is.”
Dit artikel is gesponsord door Yellowstar.
