De vraag naar logistieke dienstverlening groeit. Zowel de coronacrisis als de hoge brandstofprijzen hebben effect op de winstgevendheid van ondernemingen in de logistieke sector. Ontwikkelingen zoals digitalisering, cybersecurity en verduurzaming vragen daarnaast om significante investeringen. De sector blijft populair in de fusie- en overnamemarkt. Ondernemers in deze sector zien een mooie kans voor een verkoop, wat terug te zien is in het aantal overnames in de sector. Dit overschrijdt het niveau van 2019; een verdere consolidatie in de logistieke sector is onderweg. In 2021 nam het aantal overnames en de totale transactiewaarde in de logistieke sector toe.
Expeditie- en wegtransport
Wereldwijd steeg het aantal transacties in deze sector met 26 procent. De grootste stijgingen waren in de expeditie- en de wegtransportsector. De totale transactiewaarde nam zelfs met 74 procent toe. Sinds 2019 is het aandeel van logistiek- en transporttransacties van alle transacties in Nederland stabiel, tussen de zes en acht procent. In de eerste helft van 2021 steeg het aandeel naar veertien procent. De stijging in de laatste zes maanden van 2021 was acht procent.
Lagere EBITDA multiple
In Nederland zijn de EBITDA multiples, het aantal keren dat het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen wordt betaald, in de logistieke sector lager dan in omringende landen. In Nederland ligt de EBITDA multiple tussen 3,60x en 3,85x2. In Frankrijk ligt de EBITDA multiple rond 4,40x en in Duitsland zelfs rond 5,00x. Hierdoor is het interessant voor buitenlandse partijen om te investeren in de Nederlandse logistieke sector. Bovendien zien we een toename van acht procentpunt naar 40 procent van het aandeel cross-border transacties in Europa in 2021.
Schaalvergroting en bedrijfsopvolging
De meeste transacties vinden plaats bij ondernemingen met een ondernemingswaarde tussen de vijf en 50 miljoen euro. Schaalvergroting blijkt een belangrijke reden voor transacties. Door het opkopen van kleinere partijen kunnen overheadkosten verminderd worden. Bovendien worden het netwerk en dienstenpakket uitgebreid en zijn er synergiën mogelijk. De buy-and-build strategie van private equity-partijen speelt eveneens een belangrijke rol in de consolidatie van de markt. De investering in 2021 van investeerder Waterland in Rotom Europe is hier een voorbeeld van.
Geen opvolging
Een andere reden voor verkoop is niet specifiek voor de logistieke sector maar zien we vaker terugkomen, namelijk wanneer er geen sprake is van een bedrijfsopvolger. Veel ondernemers willen de continuïteit van hun onderneming waarborgen en kiezen voor verkoop aan een grotere partij. Dit leidt tot een verdere consolidatie in de markt.
Overwegingen voor fusies en overnames
Vóór het betreden van de markt is het belangrijk inzicht te hebben welke zaken van invloed zijn op de totstandkoming van een succesvolle transactie. De transport en logistiek kenmerkt zich bijvoorbeeld als een relatief asset-intensieve sector met veel zzp’ers. De rol van een adviseur is juist om, tijdens de voorbereiding van een transactie, duidelijkheid te bieden over de aandachtspunten en doelstellingen. Zo worden vervelende verrassingen in het vervolg van het proces voorkomen. Een goede voorbereiding is het halve werk.
Verkoopgereedheid
Het is wenselijk dat de te verkopen onderneming op logische wijze is gestructureerd en dat een koper er na aankoop ‘verder mee kan’. Het is daarom belangrijk in de voorbereiding van de verkoop na te denken over bijvoorbeeld de invulling van het management na de transactie. Gaat de verkoper zelf nog een tijd door of dient er nieuw management aangetrokken te worden? Hoe zullen klanten en leveranciers reageren op een overname? De afstemming van de ondernemingsstrategie van de mogelijke kopers en verkoper is cruciaal. De vragen ‘waarom?’ en ‘hoe?’ zijn belangrijk om in het begin van het verkoopproces te stellen. Alleen op die manier kunnen passende potentiële kopers worden geïdentificeerd.
Bedrijfsinformatie
Een gedegen informatiememorandum is het visitekaartje van het bedrijf. Dat bevat informatie over de achtergrond van de te verkopen onderneming (waaronder de producten, concurrenten, leveranciers, afnemers etc.), nadere bijzonderheden aangaande management en personeel, de historische winst- en verliesrekeningen, het eigen vermogen, de toekomstverwachtingen en overige belangrijke informatie. Zo’n gedegen analyse biedt potentiële kopers een zorgvuldig beeld van het bedrijf. Het helpt om de onderhandelingsfase efficiënter te laten verlopen. Op basis van het informatiememorandum kunnen potentiële kopers een indicatieve bieding uitbrengen en de overige transactievoorwaarden bepalen.
Onderhandelingsfase
Tijdens de onderhandelingsfase wordt er veel besproken. Normaliter zijn de bespreekpunten naast de strategie onder andere de hoogte van de historische onderliggende EBITDA en kasstromen, de (realiseerbaarheid van de) prognoses, de toekomstige investeringsbehoefte, het verwachte toekomstige werkkapitaal, de toekomstige rol van de verkoper en de te behalen synergievoordelen. Onderwerpen die wij verder vaak terugzien in deze fase:
• Digitalisering en IT-roadmap: ERP-systemen, de toekomstvisie op IT en de mate van digitalisering in het bedrijf hebben tegenwoordig veel impact op de organisatiestructuur en processen. De kosten voor het harmoniseren van IT kunnen zeer significant zijn.
• Leverancier- /klantenportfolio: het vergroten van het klantenportfolio of een sterkere onderhandelpositie bij een leverancier kunnen redenen zijn voor een overname. Het is belangrijk om vooraf goed te begrijpen wat de impact van de verkoop is op klanten en leveranciers.
Intentieverklaring
Als de onderhandelingen concreter worden en op hoofdlijnen overeenstemming wordt bereikt, wordt er meestal een intentieverklaring getekend. Verkoper en potentiële koper onderhandelen exclusief met elkaar. Vervolgens volgt een boekenonderzoek, waarna vaak nog verdiepende vragen worden gesteld en de te verwachten synergiën worden getoetst. Ter afronding wordt vervolgens de verkoopovereenkomst opgesteld.
